Afgelopen weekend was ik met Ilva bij de kinderboerderij – deze was ein-de-lijk weer open. Na alle geitjes sufgeknuffeld te hebben genoten we van verse sinaasappelsap op het terras. En daar schrok ik me echt rot.
Ruim 85% van de mensen op het terras had echt flink overgewicht. En geloof me, ik heb ze geteld. En ze zaten allemaal daar aan de pannenkoeken, patat, roomijs en frisdrank. Maar wel keurig op anderhalve meter met de andere tafels en met de ontsmettende spray nabij, want stel je voor…!
Toen de Corona crisis begon, zei ik regelmatig tegen Anne-Jean na het boodschappen doen: de mensen zijn nog steeds niet bang genoeg om dood te gaan. En dit zie ik nog steeds.
Niet bang genoeg om dood te gaan?
Niet bang genoeg? Inderdaad. Als ik zie wat een gemiddeld gezin in hun boodschappenmandje gooit, of wat mensen met overgewicht naar binnen werken op een terrasje bij de kinderboerderij, dan is alle paniek blijkbaar niet doorgedrongen tot het kijken naar onze dagelijkse gewoontes.
En ja: bovenstaande vinden sommigen wellicht zwaar politiek incorrect om te zeggen.
Dus laten we het dan even hebben over de cijfers, want cijfers staan los van politieke correctheid en laten gewoon zien wat is: 17,79 miljoen mensen sterven er wereldwijd per jaar aan hart en vaatziekten alleen al. Dat zijn meer mensen dan dat er alleen al in Nederland wonen. Stel je dat eens voor dat elk jaar de hoeveelheid van de volledige Nederlandse bevolking sterft. En dit aantal stijgt elk jaar. En dan heb ik het nog niet eens over de 9,57 miljoen mensen die elk jaar wereldwijd sterven aan kanker en de 3,91 miljoen mensen aan longaandoeningen.
De prognose is dat deze cijfers nog verder zullen stijgen.
Terwijl een groot deel van deze drie grootste doodsoorzaken één duidelijke oorzaak heeft: de leefstijl. Natuurlijk spelen er meer factoren mee. Genetische factoren, emotionele en energetische factoren. Maar met name bij deze ‘grote drie’ is de invloed van leefstijl heel erg groot. Met alleen leefstijl al zouden veel van deze doden voorkomen kunnen worden. En ja, dat is een leefstijl die veel mensen zelfs normaal zijn gaan vinden.
De lijst van ‘stupide’ sterfgevallen
Er is mij ooit verteld dat er een lijst bestaat van stupide sterfgevallen die bijgehouden wordt. Denk aan: iets te dichtbij foto’s maken van die schattige leeuw op safari, of dronken na een feest bij een zwembad van de hoogste springplank springen – terwijl het zwembad niet gevuld is met water. Dat soort dingen.
Maar waarom staat leefstijl eigenlijk niet in deze lijst? ‘Gestorven aan dichtgeslibde aderen door te veel vlees en melk’ – ik zie hem al in het rij’tje staan.
Het staat niet in de lijst omdat voor mensen de leefstijl die velen hebben zo normaal geworden dat we het niet meer gek vinden. De meesten van ons doen er namelijk nog, of gedeeltelijk nog, aan mee.
Maar het wordt wel een beetje stupide als je bij elkaar met deze drie groepen uitkomt op 31,27 miljoen mensen per jaar wereldwijd. Waarvan dus een zeer groot deel veroorzaakt door leefstijl.
Zouden we hier niet allang massaal van paniek in de gordijnen moeten hangen?
Even voor het vergelijk: dat is tegen ongeveer 300.000 corona doden wereldwijd (status van half mei). Waarvan een groot deel onderliggende klachten had. Ofwel, dit zijn de leefstijl gerelateerde ziekten. Dus de tikkende tijdbom van de leefstijl-ziekte lag er al, de corona gaf in dit geval het laatste zetje. Maar die tikkende tijdbom was ook zonder corona uiteindelijk afgegaan. En die tikkende tijdbom, daar kunnen we echt iets aan doen
Is het niet gek dat we massaal bang waren (en misschien nog zijn) voor die 300.000 doden wereldwijd waar de teller nu op staat, maar die jaarlijkse 31,27 miljoen doden wereldwijd ondertussen normaal vinden?
Ik vind dat heel raar. En ja, het laat dus direct ook zien hoe normaal we deze ongezonde leefstijl zijn gaan vinden dat zelfs deze cijfers ons geen doodsangst meer aanjagen zoals de Corona dat voor velen wel deed.
Ok, laat ik één ding duidelijk maken: de cijfers laten zeker zien dat het corona-virus zijn slachtoffers achterlaat. Zoals ik eerder in een artikel schreef: binnen de wetenschap werken we met data, hier laten we berekeningen op los en vervolgens hebben we statistieken en cijfers. Vervolgens interpreteren we deze, en in die interpretatie liggen de verschillen tussen de wetenschappers. De ene interpreteert het zo, de andere zus. En ook de aangedragen oplossingen verschillen. Waar ik het in dit artikel over wil hebben is: welke oplossingen zetten we nu in voor de leefstijl-ziekten? Want dit is de echte ziekte waar we nu en feitelijk al heel lang mee geconfronteerd worden.
Zoveel doden aan leefstijl-ziekten is niet normaal
Dit is wat ik bedoel met: we zijn normaal gaan vinden wat helemaal niet normaal is. Hoe vaak hart- en vaatziekten voorkomen vinden we normaal. Hoe vaak kanker tegenwoordig voorkomt vinden we normaal. Het is allemaal erg en het hoort erbij. Het ligt zo recht onder onze neus dat we onze schouders er bijna over op halen – het hoort erbij en dit is wat er gebeurd, mensen worden krijgen deze ziektes. Is dat de samenleving die we normaal zijn gaan vinden?
Het grootste probleem van onze maatschappij qua gezondheid is ook nu helemaal niet corona. Het grootste probleem is de leefstijl-ziekten. Want dit is bij de meeste corona doden de onderliggende oorzaak.
Dus alle oppervlakkige paniek blijft paniekerig geratel. Eindeloos het internet op gaan om de angsten te ventileren. Eindeloos kleppen met de buurvrouw over de schutting – op 1,5 meter – over hoe erg het allemaal is.
Maar even echt tot stilstand komen, in de reflectie, en daadwerkelijk ons eigen handelen onder de loep nemen? Nee, dat zie ik heel weinig mensen doen. Niet individueel, niet in organisaties, en niet maatschappelijk gezien.
Wanneer je een probleem niet aanpakt, dan is de pijn simpelweg nog niet erg genoeg
In de jaren dat ik nu mensen begeleid met hun bedrijven en vitaliteit dan valt één ding op: als mensen hun probleem écht zat genoeg zijn, dan halen we alles uit de kast om dit aan te pakken. Doen we dat niet, dan is de pijn blijkbaar nog niet erg genoeg.
Of we hebben ergens, op wat voor kromme manier dan ook, nog een voordeel bij het probleem. Dan houden we onderbewust en soms zelfs onbewust (!) het probleem in stand. Dit mechanisme hebben we allemaal. Ik ook. Belangrijkste is dat je er van weet en het kan herkennen.
Wanneer je een probleem hebt, bijvoorbeeld in het aanpassen van je leefstijl, dan heb je hier een wat we noemen ‘verborgen voordeel’ bij dat maakt dat je je probleem in stand houdt. Dat kunnen voordelen zijn als: in de veilige comfortzone blijven, je verbonden blijven voelen met de gewoontes van je familie, niet geconfronteerd worden met faalangst etcetera.
En dit is het euvel bij leefstijl: voor velen is de pijn van de gevolgen hiervan blijkbaar niet groot genoeg. En de ‘winst’ van het doen zoals we het al deden, groter. Waardoor het probleem in stand gehouden wordt.
Maar op een gegeven moment kan je dus beslissen dat de pijn groter is dan het voordeel dat jouw probleem jou oplevert. Ja, dat kan je beslissen. Je hoeft je er simpelweg maar bewust van te zijn en dan is het een keuze. En dan wordt het leuk. Want dan kan je er echt iets aan doen.
Wat is er nu eigenlijk nodig?
Vinden we persoonlijk en maatschappelijk de pijn van de miljoenen leefstijl doden erg genoeg?
Zijn we bereid om daarvoor ‘heftige’ maatregelen te hanteren zoals:
- Minstens 3 keer per week een uur sporten.
- Dagelijks een halfuur matig intensieve beweging.
- Plantaardig en whole food eten als standaard – dus geen dierlijke producten meer en zo min mogelijk bewerkte voeding. In huishoudens, supermarkten, restaurants, overal.
- Ownership nemen in onze interactie met anderen – durven kiezen voor echte verbinding en communicatie met gezonde grenzen.
- Dagelijkse, gezonde buitenlucht.
- Elke dag minstens 15 minuten mediteren.
Voor met name hart- en vaatziekten, maar ook voor kanker ligt een groot deel van de oplossing al in plantaardig en whole foods eten. Deze manier van eten vinden veel mensen echter extreem – omdat we normaal zijn gaan vinden wat niet normaal is voor ons lichaam. De mens is simpelweg qua verteringsstelsel niet gemaakt voor dierlijke producten en bewerkte producten. Onze tanden niet. Ons darmstelsel niet. We krijgen er chronische inflammatie van (sluimerende ontstekingsreacties in het lichaam), dichtgeslibde aderen, enzovoorts. Het is de bron van vele aandoeningen. Helaas hebben we als mens de gewoonte ontwikkeld om ook dierlijk te eten. En helaas zijn er nog veel foutieve vooroordelen over plantaardig eten. Dat je bijvoorbeeld tekorten zou oplopen. Het tegenovergestelde is echter waar. Ik nodig je uit om dit vlak je eigen onderzoek te doen. Ik raad je in ieder geval onder aan deze post een paar bronnen aan.
Zijn we bereid om deze bovenstaande ‘leefstijl maatregelen’ zelfs vanuit de overheid te verplichten in een wet?
Of bovenstaande maatregelen, die wél daadwerkelijk helpen in de kern van het probleem, bij wet verplichten te ver gaat… dat zou zo maar kunnen. Kijk maar eens hoeveel weerstand de spoedwet momenteel al oproept.
Maar merk eens op wat mijn suggestie alleen al om dit te verplichten in de wet al bij je doet. Wat is je eerste reactie daarop? Veel mensen vinden deze lijst namelijk extreem.
Mijn suggestie van dit te verplichten was een test, zodat jij aan jouw initiële reactie herkent bij jezelf hoe je op deze maatregelen reageert. In hoeverre vind jij deze maatregelen extreem? Alle punten die jij uit deze lijst extreem vind, leren jou op welk vlak jij dus vastzit in een leefstijl die niet normaal is – maar we normaal zijn gaan vinden. Een leefstijl die lijdt tot ziektes en tot dood.
En je kan ook in het verlengde hiervan gaan nadenken over in hoeverre jij de inrichting van organisaties en overheden als het gaat om vitaliteit normaal vindt.
Als je bovenstaande maatregelen extreem vindt, dan is het hoog tijd dat jij jouw ‘normaal’ eens onder de loep gaat nemen.
Persoonlijk ben ik geen voorstander van het verplichten van dit soort zaken. Wanneer mensen de juiste kennis hebben is de keuze aan hen. Echter, doordat we normaal zijn gaan vinden wat niet normaal is, is deze kennis er niet. En daar moet wel iets aan gedaan worden.
De ziekte zit in wat we normaal zijn gaan vinden
Want ook als je op dit moment geen leefstijl-ziekte hebt: als bovenstaande lijst voor jou niet je dagelijkse manier van leven is, dan is het eigenlijk niet de vraag of je ooit een leefstijl-ziekte gaat ontwikkelen maar eerder wanneer. Dan krijg je misschien pas een burn-out op je 50e in plaats van nu al. Of krijg je pas hart-en vaatziekte op je 65e in plaats van 45e. Dus ook als je deze lijst van punten niet nu al volledig leeft, dan speelt voor jou het thema leefstijl-ziekte al. De ziekte zit namelijk niet in pas in de symptomen van de leefstijl-ziekte, de ziekte zit al in wat we normaal zijn gaan vinden. Dus als er dingen bijstaan in deze lijst die voor jou niet normaal zijn, dan is dat op dit moment al jouw leefstijl-ziekte.
Wat kan je hier nu mee
Mijn advies aan jou persoonlijk is om in ieder geval voor jezelf deze ‘maatregelen’ die ik benoem te implementeren. En daarvoor helpt het om te stoppen met wat om dit maatregelen te noemen. Want dít is wat normaal is en normaal hoort te zijn. Dus noem het je vitaliteitslijst, life hacks, of sta er niet eens meer bij stil en doe het gewoon omdat het normaal ís. Of wat dan ook voor jou lekker werkt.
Mijn advies aan managers en CEO’s is om de organisatie zo in te richten dat deze punten van de vitaliteitslijst voor mensen met gemak na te leven zijn. En mijn advies voor ondernemers is: als je jouw missie echt serieus neemt, dan moet je vitaliteit op 1 zetten. Deze punten kunnen wel eens jouw turning point zijn – in je behaalde resultaten, energie, motivatie en impact. En zeker ook voor je eventuele gezin.
Mijn tip: kies één punt uit waarmee jij verwacht de grootste winst te behalen. Zorg dat je dat eerst beheerst. Ga daarna pas starten met de volgende.
Welk van deze punten ga jij als eerste mee aan de slag?
ps: om de vraag van mijn titel te beantwoorden: Nee, laten we niet in de paniek schieten. Want de oplossing is zo simpel.
ps 2: bronnen die ik aanraad over plantaardig, wholefood eten:
Documentaires op Netflix:
- What the health
- The Gamechangers
- Forks over knifes
Nederlandse voedingsdeskundigen die jou kunnen helpen gemakkelijk over te stappen naar plantaardig eten:
Een stuk naar mijn hart. Mooi verwoord.
Goed om te horen, Tiety.
Kon het niet beter verwoorden
🙂